Tradycja palenia zniczy na grobach jest bardzo stara i wywodzi się z obrzędu pogańskiego. Aktualnie uznawana jest za formę upamiętnienia osoby bliskiej i praktykowana najczęściej przy okazji świąt, szczególnie 1 listopada. Kiedy jednak nie powinno się zapalać zniczy na grobie? Czy dzień pogrzebu jest odpowiednim momentem? Wyjaśnimy zarówno przesądy, jak i racjonalne powody, dla których w dzień pogrzebu nie powinno się palić zniczy.
Dlaczego nie zapala się zniczy w dniu pogrzebu – Jakie istnieją przesądy?
Zgodnie z polską tradycją, zapalony na grobie znicz jest symbolem żalu i pamięci o bliskich, którzy odeszli. Sam płomień symbolizuje również wieczność i stałą obecność zmarłego bliskiego. Według wierzeń ludowych dusza zmarłego opuszcza ziemię dopiero 40 dni po śmierci, po czym wyrusza do nieba. Ze względu na to uważa się, że zapalenie znicza przed upływem tego okresu może sprawić, że dusza zmarłego nie będzie w stanie opuścić ziemi w spokoju i będzie musiała błąkać się przez wieczność pomiędzy żywymi. Wiele zabobonów mówi też o tym, że palenie znicza w dniu pogrzebu przynosi pecha i może sprowadzić śmierć, która dotknie rodzinę zmarłego. Ciekawym przesądem jest również ten, dotyczący źródła ognia. Uważa się, że podczas zapalania znicza nie wolno używać używanej na co dzień zapalniczki, a jedynie z zapałek, by uniknąć sprowadzenia na siebie nieszczęścia.
Czy są racjonalne powody, dla których nie powinno się zapalać znicza na pogrzebie?
Nie tylko zabobony przemawiają za tym, by nie zapalać zniczy w dniu pogrzebu. Podstawowym powodem dla wielu osób jest kwestia bezpieczeństwa. W dniu pogrzebu panuje spore zamieszanie, a sam grób pokryty jest często dużą ilością wiązanek. Sprawia to, że używanie ognia może powodować duże zagrożenie pożarowe. Również zostawienie zapalonego znicza na noc po pogrzebie powoduje takie ryzyko, ponieważ mocny wiatr, lub nieostrożni ludzie mogą doprowadzić do przewrócenia znicza i zapalenia się wiązanek. Na większości cmentarzy znajdują się również drzewa i krzewy, przez co ewentualny pożar może osiągnąć bardzo duże rozmiary. Osoby, które koniecznie chcą postawić zapalony znicz w dniu pogrzebu, mogą skorzystać ze specjalnych podstawek, które można umieścić z dala od wiązanek i kwiatów.
Kiedy zapalić znicz po pogrzebie?
Zgodnie z tradycją i przesądami, po upływie 6 tygodni można posprzątać grób i zabrać wszystkie wiązanki i wieńce. Jest to też czas, kiedy najczęściej ustawiane są wszystkie znicze, a przy grobie pierwszy raz od pogrzebu gromadzą się najbliżsi. Związane jest to ze wspominanym wyżej terminem, w którym dusza zmarłego opuszcza ziemię. W wyznaniach chrześcijańskich odbywa się przy tej okazji małe nabożeństwo, będące ostatnim pożegnaniem i upamiętnieniem zmarłego w jego drodze do nieba. Następną okazją poświęconą bezpośrednio zmarłemu jest święto zmarłych, czyli dzień zaduszny. Ta stała data, 1 listopada, jest dniem masowych wizyt na cmentarzach i wspominania wszystkich najbliższych, którzy odeszli.
Nowoczesne podejście do symboliki palenia zniczy w dniu pogrzebu
Choć tradycja jasno mówi, dlaczego nie zapala się zniczy w dniu pogrzebu, coraz częściej podejście to zyskuje nową interpretację. Dzień pochówku to chwila przepełniona emocjami i refleksją, a zapalenie znicza może być potraktowane jako gest „zamknięcia” rozdziału życia ziemskiego. Więc kiedy zapalić znicz po pogrzebie? Współczesne zwyczaje sugerują, aby znicz zapalić podczas ponownej wizyty na grobie. To pozwala w pełni oddać się indywidualnej pamięci i kontemplacji. Co ważne, zapalając znicz kilka dni po pochówku, podkreślamy, że nasza pamięć o bliskim trwa, a światło znicza symbolizuje tę niegasnącą więź, która łączy nas ponad czasem.